Opere Meme Kanserinde Takip
Meme kanseri hastalarının çoğunda hastalık teşhis edildiği sırada yaygın metastaz olabileceğinden cerrahi tedavi, radyoterapi gibi lokal tedaviye ilave olarak sistemik tedavi (adjuvan kemoterapi ve/veya hormonoterapi) de aynı anda yapılmalıdır. Koltuk altı lenf bezlerinde (aksiller nod) metastaz tesbit edilen hastalarda adjuvan kemoterapi genellikle düşünülmelidir.
Kemoterapi:
Lokal olarak yapılan cerrahi tedaviye ek olarak, adjuvan kemoterapi adı verilen ilaç tedavisi, yapılan tetkikler sonucu vücutta kanser hücresi saptanamasa bile koruyucu önlem olarak uygulanmalıdır.
Kanser hücrelerini öldürücü ilaçlarla yapılan tedaviye kemoterapi adı verilir.
5 Fluorourasil, Siklofosfamid, Metotreksat, Vinkristin, Doksorubusin gibi kemoterapik ilaçlar kullanılır. Kemoterapinin en önemli yan etkisi kemik iliği supresyon yapmasıdır. Kemoterapi belirli bir süre verildikten sonra ara verilir. Bu arada hastanın kemik iliği parametreleri düzelir. Bu sürenin sonunda tekrar kemoterapi kürlerine devam edilir.
Radyoterapi:
Radyoterapi primer cerrahi tedaviyi tamamlayan bir tedavi şeklidir. Bu tedavide amaç, mikroskopik tümör odaklarını yok etmek suretiyle lokal rekürrensleri önlemektir. Günde 180-200cGy/gün fraksiyonlar halinde total 4500-5000 cGy verilmelidir. Aksiller lenf bezlerinde metastaz yoksa radyoterapi bu bölgeye düşünülmez. Şu ana kadar radyoterapinin sekonder neoplazi ya da kontrolateral meme kanseri riskini artırdığına dair bir bulguya rastlanmamıştır.
Opere Meme Kanserinde Hormon Reseptörleri:
Tümör ne kadar iyi diferansiye ise östrojen ya da progesteron reseptör pozitif (EST +, PRG +) olma olasılığı o kadar artar. Östrojen reseptör pozitif hastaların % 60'ı hormonal tedaviye yanıt verirken, hem östrojen hem progesteron reseptör pozitif hastaların tedaviye yanıtı % 80'dir. Lenf nodu tutulmayan östrojen reseptör pozitif hastaların prognozu oldukça iyi olup beş yıllık hastalıksız yaşam oranı % 63 bulunmuştur.
Anti Östrojen Tedavi:
Anti östrojenik tedavi olarak Tamoksifen 20 mg/gün meme kanseri tedavisinde 2-5 yıl arasında kullanılır. Tamoksifen rahim iç kısmında (endometrium tabakası) kalınlaşma yapabilir. Bu durumda endometrium kanseri olasılığına karşı her kontrole gidişte jinekolojik muayene ihmal edilmemelidir.
Opere meme kanseri ve meme kanseri riski yüksek olan kadınlarda
Profilaktik Ooferektomi:
Meme kanseri nedeniyle opere olan ve östrojen reseptör pozitif olan hastalar henüz menopozda değilse yumurtalıklardan salgılanan östrojenin yeniden meme kanserini stimüle etmemesi için profilaktik olarak yumurtalıkların alınması (ooferektom) tavsiye edilmektedir. Ayrıca meme kanseri riski yüksek BRCA 1/2 mutasyonlu kadınlarda bilateral profilaktik salpingo-ooferektomi meme kanseri riskini yaklaşık %50 ve over kanseri riskini %80-95 azaltır. Bu durumda ise menopoz semptomları, hızlanmış kemik kaybı , yaşam kalitesinde bozulma gibi östrojen eksikliğine bağlı çeşitli semptomlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle bilateral salpingo-ooferektomi zamanlaması ve bu operasyondan sonra hormon replasman tedavisi (HRT) dikkatlice planlanmalıdır.
Adrenalektomi:
Böbrek üstü bezinden de östrojen salgılandığı için bu kaynağı yok etmek amacıyla adrenalektomi operasyonu yapılırken artık bir takım ilaçlar verilerek bu bezin östrojen salgılaması önlenmektedir (aminoglutetimid + kortizon medikal adrenalektomi yapan ajandır).
Opere Meme Kanserinde Takip:
Meme kanseri için ameliyat, kemoterapi ve radyoterapi tedavileri tamamlandıktan sonra postoperatif ilk iki yıl, her üç ayda bir fizik muayene ve altı ayda bir mammografi, postoperatif iki-beş yıl arasında her altı ayda bir muayene ve yılda bir kez mammografi, postoperatif beşinci yıldan sonra her yıl fizik muayene ve mammografi yapılarak takip edilmelidir.
Meme kanseri operasyonundan sonra kilo kaybı, sağ üst kadran ağrısı, özellikle aynı noktada artan şiddette kemik ağrısı, baş ağrısı, baş dönmesi, elde , yüzde, ayaklarda şişlik şeklinde lenf ödem oluşması, nefes darlığı, yan ağrısı, öksürük olması halinde meme kanseri uzak metastazı düşünülerek doktora müracaat edilmelidir.
